Son 22 yılda gıda ihracatını 9 kat artıran Türkiye, bugün dünya gıda ihracatında yüzde 1,5’lik bir paya sahip. Anadolu’nun binlerce yıldır beslediği topraklardan yetişen yüzlerce ürün, artık dünya sofralarında milyarlarca insana sağlık ve şifa sunuyor.
Türk çiftçisi, 24 milyon hektar alanda 137 milyon tonluk bitkisel üretim gerçekleştiriyor. 2024 yılı verilerine göre Türkiye, 74 milyar dolarlık tarımsal hasılasıyla Avrupa’da birinci, dünyada ise sekizinci sırada yer alıyor. 2024 sonunda 36 milyar doları aşan tarım ürünleri ihracatının 28,5 milyar dolarlık kısmını gıda ürünleri oluşturuyor.
Türk çiftçisinin üretim gücü ile gıda ihracatçılarının küresel deneyimi birleşince ortaya büyük bir sinerji çıkıyor. Türkiye; fındık, kiraz, incir, kayısı, ayva, defne, kekik, sofralık zeytin, levrek, çipura ve haşhaş tohumunda dünya lideri. Bal, karpuz ve kavunda ikinci; mercimek, antepfıstığı, kestane, vişne, şeftali, mandalina ve hıyarda üçüncü; ceviz, elma, domates, biber, ıspanak ve patlıcanda dördüncü sırada.
Süt üretiminde dünyada 9’uncu, Avrupa’da 3’üncü; sığır eti üretiminde dünyada 7’nci, Avrupa’da birinci sırada yer alan Türkiye, tavuk eti üretiminde Avrupa’da ikinci sırada. Yumurta üretiminde dünya 10’uncusu, Avrupa ikincisi olan Türkiye, bal üretiminde ise dünya ikinciliğiyle dikkat çekiyor.
Ege İhracatçı Birlikleri (EİB), kuru meyveden zeytinyağına, su ürünlerinden aromatik bitkilere kadar geniş bir yelpazede Türk üreticisinin emeğini dünyaya taşıyor. 7,5 milyar doları aşan döviz girdisiyle Türkiye’nin tarım ihracatının yüzde 22’sini tek başına üstleniyor. 2025’te yaşanan don, soğuk ve dolu felaketleri 38 ilde üretimi olumsuz etkilese de Türkiye, güçlü tarımsal altyapısıyla gıda ambarı konumunu koruyacak potansiyele sahip.
Uçak: “Türkiye güvenilir ve sürdürülebilir bir gıda tedarikçisi”
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkan Yardımcısı ve Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, gıda arzının ekonomik istikrar, toplumsal refah ve sürdürülebilir kalkınma için en kritik unsurlardan biri olduğunu vurguladı. “Türkiye, güvenilir ve sürdürülebilir bir gıda tedarikçisi olarak dünyada öne çıkıyor” diyen Uçak, tarım ve gıda ihracatında Türkiye’nin bir başarı hikayesi yazdığını söyledi.
Uçak, “2002’de 3,7 milyar dolar olan tarım ve gıda ihracatımız, 2024’te 9 kat artarak 32,6 milyar dolara ulaştı. EİB olarak beş farklı gıda fuarına Türkiye Milli Katılım Organizasyonu düzenliyoruz. URGE, TURQUALITY, sektörel ticaret ve alım heyetleriyle ihracatımızı daha da artırmak için çalışıyoruz. Afrika’dan Amerika’ya, Avrupa’dan Uzakdoğu’ya kadar geniş bir coğrafyanın gıda tedarikçisiyiz. 60 milyon tonluk meyve-sebze üretimimizle hem kendi halkımızın hem de dünyanın ihtiyacını karşılıyoruz” ifadelerini kullandı.
Işık: “Çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incirde dünya lideriyiz”
EİB Sürdürülebilirlik ve Organik Ürünler Koordinatörü, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık, 16 Ekim Dünya Gıda Günü’nün, üretimde kalite ve sürdürülebilirliğin önemini hatırlatmak için güçlü bir vesile olduğunu söyledi. Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incirde hem üretim hem ihracatta dünya birincisi olduğunu belirten Işık, bu başarının merkezinde Ege Bölgesi’nin yer aldığını vurguladı.
2024’te 1 milyar 850 milyon dolara ulaşan kuru meyve ihracatının büyük kısmının bu üç üründen geldiğini kaydeden Işık, Turquality projeleri ve uluslararası fuarlardaki tanıtımlar sayesinde Türk kuru meyvesinin marka değerinin yükseldiğini dile getirdi. “Sürdürülebilirlik sektörde önceliğimiz. INC Excellence in Sustainability / Back to People ödülünü kazandık. 2025-2026 döneminde iklim değişikliğine uyum, sürdürülebilir üretim ve karbon ayak izinin azaltılması en önemli hedeflerimiz olacak” dedi.
Girit: “Dünyanın üç öğün protein ihtiyacını karşılıyoruz”
Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Bedri Girit, “Türkiye su ürünleri ve hayvansal mamullerde tüm ürün gruplarında dünyanın ilk 10 üreticisi arasında. Adeta dünyanın üç öğün protein ihtiyacını biz karşılıyoruz” dedi.
2025’in ilk dokuz ayında 2 milyar 857 milyon dolarlık ihracat yaptıklarını belirten Girit, “Levrek ve çipura ihracatında dünya birincisiyiz. Türk somonu ihracatımız yüzde 15 artışla 368,9 milyon dolara yükseldi. Kanatlı etinde 523 milyon dolar, süt ürünlerinde 298 milyon dolar, yumurtada 271 milyon dolar, balda ise 23 milyon dolar ihracata ulaştık. Türkiye artık sadece bölgesel değil, küresel bir gıda merkezi konumundadır” ifadelerini kullandı.
Öztürk: “Gıda ihracatının lokomotifiyiz”
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Muhammet Öztürk, sektörlerinin 2025’in ilk 9 ayında 9 milyar 47 milyon dolar ihracatla gıda sektörünün lideri olduğunu belirtti. “Türkiye gıda ihracatının yüzde 47’sini tek başımıza gerçekleştiriyoruz” diyen Öztürk, “Bitkisel yağ ihracatımız 452 milyon dolara, çikolatalı ürün ihracatımız 80 milyon dolara ulaştı. İhracatta en güçlü pazarlarımız Cezayir, Libya, Cibuti, Suudi Arabistan ve Tunus” bilgisini paylaştı.
Uygun: “Sofralık zeytin ihracatında rekor kırdık”
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Emre Uygun, Türkiye’nin zeytin ve zeytinyağında dünyanın önde gelen üreticilerinden olduğunu belirtti. “Siyah zeytin ihracatımız yüzde 19 artışla 194 milyon dolara, yeşil zeytin ihracatımız ise yüzde 29 artışla 61 milyon dolara ulaştı. Böylece sofralık zeytin ihracatında 255 milyon dolarlık rekor kırdık” dedi.
Ambalajlı ve katma değerli ürünlerin ihracattaki payını artırmaya odaklandıklarını dile getiren Uygun, EİB organizasyonuyla ABD, Japonya ve Çin’de yürütülen fuar ve tadım etkinliklerinin Türk zeytinyağının küresel görünürlüğünü artırdığını söyledi.
Gürle: “Doğadan gelen güçle sürdürülebilir bir gıda geleceği”
Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Fuat Gürle, Türkiye’nin dünya lideri olduğu defne ve kekik gibi odun dışı orman ürünlerinin hem doğallığın hem de sürdürülebilirliğin simgesi olduğunu belirtti. “Bu ürünler kimyasal girdiye ihtiyaç duymadan yetişiyor ve doğadan gelen en saf gıda kaynaklarını oluşturuyor” dedi.
“Odun Dışı Orman Ürünleri Teknik Komitesi” ile kalite ve izlenebilirlik standartlarını geliştirdiklerini belirten Gürle, Avrupa Baharat Birliği (ESA) üyelikleri ve Amerikan Baharat Birliği (ASTA) toplantılarına katılımlarıyla uluslararası temsiliyeti güçlendirdiklerini aktardı. “Doğanın sunduğu bu bereketi koruyarak, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir üretim modellerini yaygınlaştırmak, gelecek nesillerin refahı için en temel önceliğimizdir” diyerek sözlerini tamamladı.
