Türkiye Gıda Sanayii İşverenleri Sendikası ile Sürdürülebilirlik Akademisi iş birliğiyle bu yıl 11’incisi düzenlenen Sürdürülebilir Gıda Zirvesi, “Gıdanın Geleceği için Dönüşüm” temasıyla İstanbul’da başladı. Zirve, daha adil, dayanıklı ve sağlıklı bir gıda sistemi için sektörün tüm paydaşlarını bir araya getirdi.
Akademiden sanayiye, finanstan sivil topluma kadar geniş bir katılımla gerçekleşen zirvede; gıda zincirinin yeniden tasarlanması, iklim kriziyle mücadele, israfın önlenmesi ve teknolojik dönüşüm başlıkları öne çıktı.
Kaan Sidar, gıda sisteminin yeniden düşünülmesi gerektiğini vurguladı
Zirvenin açılış konuşmasını yapan TÜGİS Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Sidar, dünyada yeterli gıda üretildiğini ancak buna rağmen her 9 kişiden 1’inin açlıkla karşı karşıya olduğunu hatırlattı. Bu tablonun mevcut gıda sisteminin işleyişini sorgulamayı zorunlu kıldığını belirten Sidar, nüfusun 10 milyara yaklaştığı bir dünyada daha az kaynak ve daha yüksek risklerle karşı karşıya kalınacağını söyledi.
Sidar, küresel sera gazı salımlarının yaklaşık yüzde 30’unun gıda sistemlerinden kaynaklandığına dikkat çekerek, iklim gündemi ile gıda gündeminin birbirinden ayrı ele alınamayacağını ifade etti.
Gıda israfının bedeli 1 trilyon doları buluyor
TÜGİS Başkanı Sidar, gıda sistemindeki yapısal çelişkilere de dikkat çekti. Tarımda çalışan her dört kişiden birinin kayıt dışı olduğunu, buna karşın tarım teknolojilerine yapılan yatırımların son 10 yılda dört kat arttığını belirten Sidar, imkanlar ile eşitsizliklerin aynı anda var olduğuna işaret etti.
Dünyada üretilen her üç gıdadan birinin israf edildiğini söyleyen Sidar, bunun ekonomik karşılığının yaklaşık 1 trilyon dolar, iklimsel karşılığının ise yılda 3 milyar ton karbon salımı olduğunu vurguladı. Sidar, bu nedenle gıda israfını yalnızca bir çevre sorunu değil, stratejik bir yönetim başlığı olarak ele aldıklarını dile getirdi.
Sağlıklı toprak ve doğru veriyle verim yüzde 20 artabiliyor
Rejeneratif tarım, döngüsel ekonomi ve dijitalleşmenin önemine değinen Sidar, sağlıklı toprağın verimi yüzde 20’ye kadar artırabildiğini, doğru veriyle çalışan çiftçilerin aynı tarladan yüzde 15-20 daha fazla ürün elde edebildiğini söyledi. Zirveden çıkan fikirlerin raporlarda kalmayacağını belirten Sidar, “Gıdayı doğru yönetirsek, geleceği de yönetiriz” mesajını verdi.
Murat Sungur Bursa, iş dünyasına eylem çağrısı yaptı
Sürdürülebilirlik Akademisi Başkanı Murat Sungur Bursa ise iş dünyasının geçmişte sürdürülebilirliği daha çok izleyen bir konumda olduğunu, ancak artık bu yaklaşımın yeterli olmadığını söyledi. Akademi olarak söylemden eyleme uzanan bir dönüşümü hedeflediklerini vurgulayan Bursa, gıdanın sürdürülebilirliğini insanlığın sürdürülebilirliğiyle birlikte ele aldıklarını ifade etti.
Ersin Dilber, denetimlerde çarpıcı rakamlar paylaştı
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Ersin Dilber, gıdanın artık küresel ölçekte güvenlik, sağlık, çevre ve egemenlik başlıklarının kesişim noktasında yer aldığını söyledi. Bakanlık olarak suyu merkeze alan üretim planlamasıyla sistemli bir şekilde çalıştıklarını belirten Dilber, gıdanın her aşamasında güvenilirliği esas aldıklarını ifade etti.
Dilber, 2025 yılı içinde yaklaşık 1,2 milyon gıda denetimi yapıldığını, uygunsuzluk tespit edilen yaklaşık 29 bin işletmeye toplam 2,5 milyar lira idari para cezası uygulandığını ve 540 işletme hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulduğunu açıkladı.
Taklit ve tağşişle mücadelede şeffaflık öne çıkıyor
Taklit ve tağşişle mücadelede denetim sonuçlarının kamuoyuyla açık şekilde paylaşıldığını belirten Dilber, bugüne kadar 2 bin 300’ün üzerinde ürünün ifşa edildiğini söyledi. Türkiye genelinde 138 gıda kontrol laboratuvarında yılda 1 milyonun üzerinde numunenin analiz edildiğini kaydeden Dilber, gelecek dönemde kamera destekli, risk bazlı ve veri temelli denetim modellerinin yaygınlaştırılacağını ifade etti.
Mehdi Eker, krizin ötesinde bir döneme girildiğini söyledi
Eski Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker ise dünyada açlık, obezite ve israfın aynı anda arttığına dikkat çekti. Yaklaşık 700 milyon insanın açlıkla karşı karşıya olduğunu, obez sayısının ise 1,2 milyarı aştığını belirten Eker, üretilen gıdanın üçte birinin israf edilmesinin kabul edilemez olduğunu söyledi.
Türkiye’de kişi başına düşen gıda israfının 102 kilogram seviyesinde olduğunu hatırlatan Eker, bu tablonun ancak paydaşların eşgüdüm içinde çalıştığı yeni bir sistem yaklaşımıyla tersine çevrilebileceğini vurguladı.
İsrafsız şirket yaklaşımı öne çıktı
Zirvede konuşan Ülker CEO’su Özgür Kölükfakı da sürdürülebilirliği çevreye, topluma ve ekonomiye aynı anda değer katmak olarak tanımladı. Ülker’in 2014’ten bu yana karbon salım artışı olmadan büyüdüğünü belirten Kölükfakı, “İsrafsız Şirket” kültürüyle üretimden tedarik zincirine kadar tüm süreçlerde kaynakların verimli kullanıldığını ifade etti.
