Kasım ayı anketi sonuçlarını değerlendiren Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, markaların yüzde 83’ü açısından fahiş kira artış taleplerinin hâlâ en büyük sorun olduğunu vurguladı. Öncel’e göre perakendede “Efsane Kasım”, bu yıl ekim ayının performansının gerisinde kaldı.
Kasımda ciro ve işlem adedinde çift haneli düşüş
Sinan Öncel, giyim, ayakkabı, sağlık, kozmetik ve yemek kategorilerinde ekim ayında 410 milyar lira olan kartlı harcama tutarının kasımda 333 milyar liraya düştüğünü, 452,6 milyon olan işlem adedinin ise 363 milyona gerilediğini belirtti. Bu tabloya bakıldığında, ekim ayına kıyasla kasımda cironun yüzde 18,8, işlem adedinin ise yüzde 19,8 oranında azaldığını ifade eden Öncel, yüksek oranlı indirim kampanyalarının tüm aya yayılmasına rağmen perakende markalarının kasım ayında gerek adet satışı gerekse ciroda beklentilere ulaşamadığını söyledi. Hazır giyim ve ayakkabı özelinde kasım ayının, 2025 yılı içinde en düşük işlem adedinin görüldüğü üç aydan biri olduğuna dikkat çekti.
“İndirim ayı” kasım beklentileri karşılamadı
Bu yıl kasım ayında önceki yıllardan farklı bir tabloyla karşı karşıya kalındığını dile getiren Öncel, “Havanın soğuması ve erken başlayan indirimlerin etkisiyle ekim ayında adet satışı ve ciroda ciddi bir artış yakalamıştık. İndirim ayı olarak bilinen kasımın çok daha hareketli geçmesini bekliyorduk. Ancak anket sonuçları, ciro artışının enflasyonun oldukça altında kaldığını gösteriyor. Üyelerimizin yüzde 41’i, yani neredeyse yarısı kasım ayında adet satışını artıramadı” dedi.
Merkez Bankası verilerinin de bu durumu teyit ettiğini belirten Öncel, kasım ayında hem işlem adedinin hem de cironun ekim ayının oldukça gerisinde kaldığını, giyim ve ayakkabının yanı sıra kozmetik ve yemek kategorilerinde de benzer bir görünümün söz konusu olduğunu söyledi. Öncel, tüm bu verilerin tüketicilerin yüksek indirimlere rağmen gıda, eğitim ve kira dışındaki harcamalarını giderek daha fazla kıstığına işaret ettiğini vurguladı.
Markaların bir numaralı gündemi: fahiş kira artışları
Kasım ayı anketinde perakende sektörünün öncelikli sorunlarını da üyelerine sorduklarını aktaran Sinan Öncel, fahiş kira artış taleplerinin açık ara ilk sırada yer aldığını belirtti. Öncel’e göre markaların yüzde 83’ü kira artışlarından şikâyet ederken, turist alışverişindeki düşüş yüzde 64 ile ikinci, işçilik maliyetlerinin ciro içindeki payının artması ise yüzde 60 ile üçüncü sırada bulunuyor. Bu sonuçların, markalı perakende açısından yüksek maliyetlerin 2026 yılında da temel sorun olmaya devam edeceğini gösterdiğini ifade eden Öncel, kira, işçilik ve diğer operasyonel giderlerdeki artışın markalar üzerindeki baskıyı sürdüreceğini söyledi.
“Sebepsiz fesih” düzenlemesi değişmeli
Özellikle 10 uzama yılını dolduran kira sözleşmelerinde yaşanan sorunlara dikkat çeken Öncel, fahiş kira artışı taleplerinin önüne geçebilmek için mülk sahibine tanınan “sebepsiz fesih” hakkının kaldırılması gerektiğini vurguladı. Bunun yolunun, Borçlar Kanunu’na 2012 yılında eklenen ve zaman içinde kötüye kullanıldığı için mağduriyet yaratan düzenlemenin kaldırılmasından geçtiğini belirten Öncel, uzun süredir beklenen bu değişikliğin daha fazla gecikmeden hayata geçirilmesini umut ettiklerini söyledi. Enflasyonun düşüş eğilimine girdiği bir dönemde kira artışlarının yıllık TÜFE ortalamasına göre belirlenmesinin de maliyetleri olumsuz etkilediğini sözlerine ekledi.
Sektöre destek çağrısı
Sinan Öncel ayrıca, hammadde ve ara malı ithalatında uygulanan ilave gümrük vergileri ile referans fiyat uygulamasının kaldırılması gibi, sektörü rahatlatacak ve rekabet gücünü artıracak destekleyici adımların bir an önce devreye alınması gerektiğini ifade etti.
