TASD tarafından düzenlenen ve alanında Avrupa’nın en büyük organizasyonu olarak kabul edilen Uluslararası AYMOD Ayakkabı Moda Fuarı, 73’üncü sezonuyla ziyaretçilerini ağırlamaya başladı. Fuarın açılış töreninde sektör temsilcileri, ayakkabı endüstrisinin güncel durumu, ihracat-ithalat dengesi ve rekabetçilik sorunlarını masaya yatırdı.
Fuar açılışında konuşan TASD Başkanı Berke İçten, Türkiye’de ayakkabı başta olmak üzere emek yoğun sektörlerin son iki yıldır ciddi bir rekabetçilik baskısı altında olduğunu ifade etti. İçten, düşük kur yüksek faiz politikasının yanı sıra hammadde ve yan sanayi ithalatında uygulanan yüzde 100’ü aşan vergilerin sektörün rekabet gücünü zayıflattığını vurguladı.
İçten, sektörün geçmişteki performansını rakamlarla özetleyerek, şu ifadeleri kullandı:
"Ayakkabı, üç yıl öncesine kadar dış ticaret fazlası verdiğimiz sektörler arasında yer alıyordu. 2021’i 512 milyon dolar, 2022’yi ise 338 milyon dolar dış ticaret fazlası ile kapattık. 2022 aynı zamanda 377 milyon çift ve 1,3 milyar dolarla adet ve değer bazında en yüksek ihracatı gerçekleştirdiğimiz yıl oldu. Ancak 2023’ten itibaren tablo tersine dönmeye başladı. 2024’te ihracatımız adet bazında 240 milyon çifte, değer olarak 1 milyar 160 milyon dolara geriledi. İthalat ise 2022’deki 43 milyon çift ve 962 milyon dolar seviyesinden 2024’te 76 milyon çifte ve 1 milyar 710 milyon dolara yükseldi. Geçen yıl ithal edilen ayakkabıların yüzde 10’u, yani yaklaşık 8 milyon çifti, Çin merkezli e-ticaret siteleri üzerinden ülkemize gönderildi. 2024’te 550 milyon dolar dış ticaret açığı verdik. Bu yıl Şubat ayından itibaren uygulanan yüzde 10 ilave vergiye rağmen ithalattaki artış devam ediyor. 2025’in Ocak-Temmuz döneminde ithalat adet olarak 1,7, değer olarak yüzde 5,8 artarken, ihracatımız adet bazında yüzde 39,2, değer olarak yüzde 14,6 daraldı. Ocak-Temmuz dönemini 612 milyon dolar ihracat ve 1 milyar 49 milyon dolar ithalatta tamamladık. Yedi aylık dış ticaret açığı 437 milyon dolara ulaştı. Özetle artık ayakkabıda ithalat fren tutmuyor."
Hammadde ve yarı mamul ithalatında acil önlem çağrısı
Berke İçten, üretim maliyetlerindeki yükün azaltılması gerektiğine dikkat çekti ve özellikle hammadde ile yarı mamul malzemelerin gümrük vergisi ödemeden ithal edilmesi gerektiğini vurguladı:
"Endonezya’da, Vietnam’da 12 dolar olan bir ayakkabının üretim maliyeti Türkiye’de 20 doları buluyor. 8 dolarlık farkın 4-5 doları genel gider ve işçilikten, kalanı ise hammadde ve yan sanayi maliyetinden kaynaklanıyor. İşçilik maliyetinde bir şey yapma imkânımız yok; en azından hammadde ve yan sanayi maliyetimizi düşürebiliriz. Özellikle saya, taban ve Türkiye’de üretimi olmayan diğer hammaddeleri gümrük vergisi ödemeden getirebilmeliyiz. Çünkü bu malzemeleri uygun fiyatla ithal edip katma değerli ürüne dönüştürüyoruz. Yüzde 100’ün üzerindeki gümrük vergisi rekabet gücümüzü olumsuz etkiliyor."
Çin merkezli e-ticaret platformları üzerinden yapılan ithalat ve kayıt dışı üretim endişesi
İçten, Çin merkezli e-ticaret platformları üzerinden getirilen ürünlerin piyasada ciddi bir tehdit oluşturduğunu söyledi. Ayrıca Türkiye’deki kayıt dışı üretim sorununa dikkat çekti:
"İç pazarda satılan ayakkabıların yaklaşık yüzde 40’ını kayıt dışı, sahte ürünler oluşturuyor. Bu ürünler, vergisini ödeyen ve işini düzgün yapan firmalara karşı haksız rekabet yaratıyor. Devletimiz de ödenmeyen vergi ve primler nedeniyle yılda en az bir milyar dolar kayba uğruyor. Çin merkezli e-ticaret platformlarıyla ilgili acil önlem alınması gerekiyor."
Fuar, sektör için yeni işbirliklerinin merkezi olacak
TASD olarak firmaları alıcılarla buluşturmayı sürdürdüklerini belirten İçten, AYMOD’un sektöre kattığı değere de vurgu yaparak, "AYMOD’un 73’üncü sezonuna 250 firmamıza ait 600 civarında marka katılıyor. 60 ülkeden 15 bin civarında ziyaretçi ve alım heyeti bekliyoruz. Yurt dışından gelen 600’den fazla nitelikli alıcının ulaşım ve konaklama giderlerini biz karşıladık. B2B organizasyonumuza ABD ve Kanada’dan davet ettiğimiz 20’nin üzerinde firma katılım sağlayacak. Katılımcılarla ziyaretçilerimizin yapacakları görüşmelerde yeni işbirliklerinin temelleri atılacak ve sektörde yeni bir sinerji yakalayacağımıza inanıyoruz." ifadelerini kullandı.
Ticaret Bakan Yardımcısı Ağar: “AYMOD, Türkiye’nin marka değerini yükseltiyor”
Ticaret Bakan Yardımcısı Özgür Volkan Ağar, AYMOD’un sektörün küresel rekabet gücüne katkısını vurguladı:
"AYMOD, dünyanın dört bir yanından alıcıları, tasarımcıları, üreticileri bir araya getiriyor. Bakanlık olarak fuarın güçlenmesi ve etkin gerçekleşmesi için desteklerimizi sürdürüyoruz. Katılımcıların yer kirası ve stant kurulumlarının yüzde 50’si Bakanlığımız tarafından destekleniyor. 2024 yılı şubat ve eylül aylarında gerçekleştirilen AYMOD fuarları için yaklaşık 70 milyon lira destek sağladık. Burada kurulacak her yeni iş bağlantısı, ülkemizin ihracatını, istihdamını ve marka değerini ileri taşıyacaktır."
AYMOD 2025: Sektörün Geleceği İçin Kritik Bir Platform
Uluslararası AYMOD Ayakkabı Moda Fuarı, sadece yeni iş bağlantılarının kurulacağı bir platform olmanın ötesinde, Türkiye ayakkabı sektörünün üretim maliyetleri, rekabetçilik ve ihracat performansını iyileştirmek için kritik mesajların verildiği bir buluşma noktası olarak öne çıkıyor. Sektör temsilcileri ve devlet yetkililerinin iş birliğiyle alınacak önlemler, ayakkabı sektörünün yeniden rekabetçi konuma gelmesinde belirleyici olacak.
