Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, temmuz ayında hasadı tamamlanan Türk somonunun yıl sonuna kadar tamamının satılacağını öngördüklerini belirterek, 2035 yılına kadar yıllık 1 milyar doları aşan gelir hedeflediklerini söyledi.
Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği'nin 2025 Ocak-Haziran dönemine ait verilerine göre, Türkiye’nin toplam su ürünleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artış göstererek 974 milyon dolara yükseldi. Ancak miktar bazında ihracat yüzde 13 düşüşle 132 bin 500 ton olarak gerçekleşti.
Yılın ilk yarısında en fazla döviz girdisi sağlayan ürün 303 milyon dolarlık ihracatla levrek olurken, onu 273,7 milyon dolarla çipura takip etti. Türk somonu ise yüzde 17 artışla 217 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirerek, sektörün ihracat artış şampiyonu oldu.
Türk su ürünleri sektörü, yılın ilk altı ayında 78 ülkeye ihracat yaparken, en fazla ihracat gerçekleştirilen ülke Rusya Federasyonu oldu. Rusya’yı İtalya, Hollanda, Yunanistan ve İngiltere izledi.
Sinan Kızıltan, Türk somonunun uluslararası pazarlarda artan bilinirliği ve kalite standardı sayesinde sektördeki en stratejik ürünlerden biri haline geldiğini vurgulayarak, “Türk somonu markalaşma yolunda hızla ilerliyor. Bu ürünle uzun vadede 1 milyar doların üzerinde sürdürülebilir bir ihracat başarısı hedefliyoruz” dedi.
Sektörün ihracat performansını değerlendiren Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, geçen yıla göre daha iyi bir noktada olduklarını, tonaj açısından gerilemeye rağmen fiyatların ortalama yüzde 20 artması nedeniyle d viz girdisinin yükselmeye devam ettiğini dile getirdi.
İhracat fiyatlarının artmasında rakip ülkelerdeki üretimin gerilemesi ve Türk su ürünleri sektörünün katma değeri yüksek, işlenmiş ürünlere yoğunlaşmasının etkili olduğunu bildiren Kızıltan, sektörün 2025 sonu için hedeflediği 2 milyar dolarlık ihracat rakamını yakalayacağına inandıklarını belirtti.
Türkiye'de yaklaşık 2000 balık çiftliği bulunduğunu, binlerce ailenin geçimini sağladığı bu sektörün sürdürülebilir olması için çaba gösterdiklerini ifade eden Kızıltan, Akdeniz balıklarının lezzetli olması nedeniyle dünya çapında giderek daha fazla talep gördüğüne işaret etti.
- Türk somonu rekorlara devam ediyor
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verdiği desteklerin de ihracat performansında etkili olduğunu kaydeden Kızıltan, "Özellikle yatırımcıların önünün açılması, yeni potansiyel a lanların belirlenmesi ve bu potansiyel alanların gerçekten üretim yapacak olan, yatırımcı olan kişilere tahsis edilmesi çok önemli. Bu yüzden artık yatırımcılarımız daha bir güvenle bakabiliyor geleceğe. Şu anda Ege'de yeni potansiyel alanlar açılmıyor. Dolayısıyla buradaki üreticilerimiz iklim değişikliğinden, havaların ısınmasından dolayı bir takım levrek üretimini Karadeniz'e kaydırıyorlar. Karadeniz'de hala büyük bir potansiyel olduğunu düşünüyoruz." dedi.
Karadeniz'in Türkiye'nin su ürünleri ihracatına katkısını hızla artırdığını, bunda Türk somonunun önemli etkisinin bulunduğuna işaret eden Kızıltan, bu balıkta 2019 yılında 29 milyon dolar olan ihracatın yaklaşık 17 kat artışla geçen yıl 498 milyon dolara yükseldiğine dikkat çekti.
Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin'de sahil bandında kurulan çiftliklerde yılın ilk yarısında 32 bin ton Türk somonu üretild iğini aktaran Kızıltan, şöyle konuştu:
"Türk somonunda hasatlar temmuz ayında bitti. Bu balığın ve dondurulmuş olan ürünlerin yıl sonuna kadar tamamının satılacağını öngörüyoruz. Bunun da yaklaşık 500 - 600 milyon dolar civarında Karadeniz'deki üreticilerimize ihracat geliri olarak yansıyacağını öngörüyoruz. Türk somonu dediğimiz aslında alabalığın bir türü. Alabalığın belli bir süre iç sularda yetiştirilerek 400 gramdan sonraki boyutlarda Karadeniz'e indirilerek tuzlu suya geçişi ve oradan da 3-4 kiloya kadar büyütülmesi anlamına gelen bir üretim prosesi. Burada pazar imkanları geniş. Balığın bir süre sonra tamamının fileto yapılması veya işlenmesi sonucunda birçok yeni pazara ulaşılacağını öngörüyoruz. Karadeniz'de özellikle bu konularda yapılacak yatırımlarla 2032 yılına, en geç 2035 yılına kadar 1 milyar doların üzerinde bir Türk somonu geliri olacak Türkiye'nin."
Kızıltan, yılın ilk yarısında toplam 217 milyon dolarlık Türk somonunu ihracatının yaklaşık 151 milyon dolarlık bölümünün Rusya Federasyonu'na yapıldığını, bu ülkeyi Belarus ve Japonya'nın izlediğini de sözlerine ekledi.