İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) tarafından hazırlanan “TR-METALENDEKS Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi”nin temmuz ayı sonuçları açıklandı. Haziran ayında Kurban Bayramı nedeniyle azalan iş günü sayısı ve İsrail-İran gerginliği gibi jeopolitik gelişmelerin etkisiyle gerileyen endeks, temmuzda miktar ve değer bazında güçlü bir artış gösterdi. Birim değer tarafında ise yalnızca sınırlı bir yükseliş yaşandı.
Haziran ayında 113,02 puan seviyesinde olan miktar endeksi, temmuzda 137,97 puana yükseldi. Değer endeksi de miktardaki artışa paralel olarak 143,69 puandan 176,11 puana çıktı. Buna karşın metal sanayi ihracat birim değer endeksi 127,14 puandan 127,65 puana çıkarak sınırlı bir artış kaydetti. Ortalama ihracat birim fiyatı ise 4,75 dolar/kg’dan 4,77 dolar/kg’a yükseldi.
Temmuz ayında küresel pazarlarda ticaret müzakereleri etkili olurken, tarifeler ve belirsizlikler sanayi faaliyetlerini baskılamaya devam etti. Metal fiyatları ayın başında müzakere iyimserliğiyle yükselirken, özellikle bakırda ay sonunda sert düşüşler görüldü; alüminyum ve çelik fiyatları ise zayıf seyrini korudu. ABD ile Rusya arasındaki Ukrayna odaklı gerilimler artarken, Avrupa ve ABD merkez bankaları temmuzda faiz değişikliğine gitmedi. 1 Ağustos’ta açıklanan tarife oranlarının ardından eylülden itibaren faiz indirimlerinin yeniden gündeme gelmesi bekleniyor.
Yurt içinde ise finansal şokların ardından Merkez Bankası’nın aldığı ilave sıkılaşma adımlarının etkileri temmuzda da hissedildi. İç talep ve sanayide zayıflama sürerken, konkordato ilanlarında artış yaşandı. Dövize olan talebin azalmasıyla TL varlıklara dönüş hızlanırken, TCMB’nin döviz rezervleri artışa geçti. Enflasyondaki gerilemeye paralel olarak politika faizinde 300 baz puan indirim yapıldı. Kredi faizleri yıllık bileşik yüzde 57 seviyesine inse de halen yüksek seyrini koruyor.
İDDMİB, küresel dalgalanmalara rağmen Türkiye’nin güvenilir tedarikçi konumunu koruduğunu ve metal sanayi ihracatında temmuz ayındaki yükselişin sektöre moral verdiğini vurguladı.
Avrupa'da sanayi Pmı iki yılın zirvesinde
Küresel sanayi PMI verisi temmuz ayında 50,3 puandan 49,7 puana düşerken, daralma bölgesine geçti. Çin ve ABD'de sanayi PMI verileri haziran ayının altında ve daralma bölgesinde gerçekleşti. AB'de sanayi PMI verisi ise haziran ayına göre arttı ve 49,8 puan ile son 2 yılın en yüksek seviyesine çıktı.
Türkiye'de temmuz ayında İSO Sanayi PMI verisi 45,9 puana düşerek daralma bölgesinde kaldı ve son 32 ayın en düşük seviyesine indi.
Temmuz ayında yaşanan ekonomik, ticari ve jeopolitik gelişmelerin ve beklentilerin oluşturduğu koşullar içinde küresel metal sanayinde faaliyetler baskı altında kaldı. Küresel metal sanayi üretim PMI verisi 47,8 puandan 47,2 puana indi, üretimde daralma yavaşlayarak sürdü. Alınan siparişler PMI verisi ise 46,7 puandan 47,0 puana yükseldi.
Avrupa metal sanayi PMI verileri yeni yılın ilk çeyrek döneminde toparlanma çabası içinde olurken, ikinci çeyrekte toparlanma çabası zayıflamıştı. Üçüncü çeyrek ilk ayında Avrupa metal sanayi üretim PMI verisi 46,9 puandan 47,3 puana çıktı. Alınan siparişler PMI verisi ise 45,0 puandan 46,0 puana yükseldi. Avrupa'daki metal sanayi temmuz verileri daralmanın sürdüğüne işaret ederken, ABD'nin yüksek tarifeleri de AB metal sanayini olumsuz etkileyecek.
Siparişler son çeyrekte hareketlenebilir
Küresel pazarlarda ABD'nin tarifelerinin belirleyici olmaya devam edeceği ifade edilen raporda, "ABD 1 Ağustos tarihi itibariyle nihai tarifeleri belirledi. ABD ile Çin arasında ise müzakereler sürüyor. Küresel pazarlarda tarifelerin netleşmesiyle belirsizlikler azalacak, bununla birlikte siparişler son çeyrekte hareketlenebilir. Metal fiyatlarında zayıflama beklenirken, fiyatlarda dalgalanmalar olabilir. Türkiye'ye açıklanan ilave tarife oranı değerlendirildiğinde ABD pazarında avantajlar sınırlı kalacak. TL'nin değer kaybı ise genel olarak olumlu katkı sağlayacak." denildi.
Toparlanma işaretleri görünmüyor
Her ay yapılan beklenti anketi ile oluşturulan beklenti endeksi temmuz ayı sonuçlarına göre, ihracat pazarlarında ve talepte toparlanma işareti henüz görülmüyor. Temmuz ayı beklenti endeksinin genel sonuçlarına göre, alınan ihracat siparişleri temmuz ayında sınırlı ölçüde geriledi ve pazarlarda durağanlık devam etti. Ticaret müzakereleri belirsizliği sürerken, ihracat siparişleri farklı yönlerde etkilendi. Temmuz ayında alıcıların fiyat baskısı ve fiyat indirim talepleri devam etti, metal fiyatları sınırlı ölçüde yükseldi. Bu koşullarda temmuz ayında alınan siparişlerde ihracat birim fiyatları geriledi.
Sipariş alınan müşteri sayısı yeniden sınırlı ölçüde azalırken, Temmuz ayında Türkiye'ye dönük alternatif tedarik arayışları durağanlaştı. Alınan ihracat siparişlerindeki kar marjları halen küresel rekabetin baskısı altında kalmaya devam ederken, kar marjlarında düşüş çok yavaşladı.
Yurtiçinden alınan siparişler de temmuz ayında sınırlı ölçüde azaldı. Rapora göre beklenti endeksinden diğer öne çıkan unsurlar şöyle sıralandı:
"İlave sıkılaşma önlemleri iç talepte yavaşlamaya neden oldu. Üretim temmuz ayında sınırlı ölçüde azaldı, alınan siparişlerdeki düşüş, üretimi sınırladı. Türk lirası cinsinden üretim maliyetlerinde artışlar temmuz ayında devam etti. Kur artışları etkili oldu, ham madde ve girdi stokları bir önceki aya göre değişmedi. Temmuz ayında yurtiçi ve ihracat siparişlerinin oluşturduğu ihtiyaca bağlı olarak ham madde ve girdi stokları durağan kaldı. Nihai ürün stokları ise temmuz ayında sınırlı ölçüde azaldı."