Ticaret Bakanlığı, havayolu taşımacılığında gümrük işlemlerini tamamen dijital ortama taşıyan önemli bir düzenlemeyi hayata geçirdi. Havayolu Gümrük Beyan Sistemi’nin hukuki ve operasyonel çerçevesi, 2025/13 sayılı Genelge ile netleştirildi. Yeni sistemle birlikte havayolu taşımacılığına ilişkin gümrük beyan süreçleri daha hızlı, kolay ve kağıtsız hale getiriliyor.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, havayolu taşımacılığına ilişkin gümrük süreçlerinde kamu ve özel sektör paydaşları arasında etkin, güvenli ve kesintisiz elektronik bilgi alışverişinin sağlanmasının hedeflendiği vurgulandı. Bu doğrultuda yürütülen Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi ile süreçlerin uçtan uca dijital, veri temelli ve paydaş odaklı bir yapıya kavuşturulması amaçlanıyor.
Bu kapsamda, Havayolu Beyan Formu ile eki belgelerin gümrük idaresine elektronik ortamda iletilmesini sağlayan Havayolu Gümrük Beyan Sisteminin hukuki altyapısını oluşturan 2025/13 sayılı Genelge yayımlandı. 2 Mart 2026 tarihinde yürürlüğe girecek Genelge ile sistemin uygulama esasları, sorumluluk alanları ve operasyonel süreçleri açık ve net bir çerçeveye kavuşturuldu.
Pilot uygulamaları devam eden Havayolu Gümrük Beyan Sistemi, halihazırda Esenboğa, Sabiha Gökçen, Antalya ve Adnan Menderes havalimanlarında kullanılıyor. Genelgenin yürürlüğe girmesiyle birlikte sistemin tüm uluslararası havalimanlarında yaygınlaştırılması planlanıyor. Böylece havayolu taşımacılığına ilişkin gümrük beyan süreçlerinde ülke genelinde uygulama birliği sağlanmış olacak.
Yeni sistem sayesinde Havayolu Beyan Formu ve ekindeki belgeler gümrük idaresine tamamen kağıtsız ortamda sunulabilecek. Manuel işlem yükü önemli ölçüde azalırken, veri güvenliği güçlendirilecek ve veri temelli karar alma mekanizmalarının etkinliği artırılacak. İdari açıdan bakıldığında ise risk analizi, izleme ve denetim kapasitesinde kayda değer bir artış sağlanması hedefleniyor. Bu çerçevede taşıyıcılar ve ilgili tüm paydaşlar için daha öngörülebilir, hızlı ve kolay bir gümrük süreci tesis edilecek.
Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi’nin ilerleyen aşamalarında, havayolu taşımacılığında kargo hareketlerine yönelik gümrük süreçlerinin de dijitalleştirilmesi planlanıyor. Ayrıca kamu ve özel sektör paydaşlarının tek bir entegre platformda buluşturulması hedefleniyor. Bu bütüncül yapı sayesinde dış ticaret lojistiğinde etkinlik, hız ve koordinasyonun artırılması, Türkiye’nin ihracat odaklı büyüme hedeflerine güçlü katkı sağlanması amaçlanıyor.