Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, sektörün küresel pazardaki payının 35 yıl sonra ilk kez %3’ün altına düştüğünü, Avrupa Birliği pazarında ise 30 yıl aradan sonra %5’in gerisine indiğini açıkladı. Narbay, mikrofonlarımıza yaptığı açıklamada hazır giyim sektörünün karşı karşıya kaldığı zorlukları ve çözüm önerilerini kamuoyuyla paylaştı.
Narbay, Türkiye’nin dünya hazır giyim ticaretindeki konumunu değerlendirerek, “Türk hazır giyim sektörü geçtiğimiz yılı 9 milyar dolarlık bir ihracatla ve uluslararası hazır giyim ticaretinde de dördüncü olarak tamamladı. Dört büyük üretici olarak bu yıl %6,5 daralmayla ilk 8 ay rakamımız 786 milyon dolarlık kayıpla 11,2 milyar dolarda tamamladık. Oysa dünya hazır giyim ticareti bu dönemde %6 büyümüşken Türkiye'nin dünya ticaretinden aldığı pay 15 yıl boyunca %3 seviyesindeydi. Bu yıl itibarıyla ilk defa 1990'daki %3 seviyesinin altına düştük. Şu anda %2,96’dayız” dedi.
Narbay, bu gerilemenin temelinde maliyet artışlarının yattığını vurgulayarak, “Bizim işçilik girdi maliyetimiz %249, finansman maliyetleri %258 ve genel giderleri etkileyen enflasyon %138 artarken, gelirimizi etkileyen kur sadece %101 arttı. Gelir tarafı %101 artarken diğer giderlerin çok daha yüksek artması, dolar bazında maliyetlerimizin %26,5 yükselmesine neden oldu. Bu da rekabetçiliğimizi kaybettirdi” ifadelerini kullandı.
TGSD’nin hazırladığı modellemeye dikkat çeken Narbay, “2022 yılında %10,5 vergi öncesi kâr eden bir şirketin, 2023 yılında %5,6’ya, 2024’te %5,1 zarara ve 2025 yılında da -%4,6 ile kapatacağını ortaya koymuştuk. Bu tablonun bugün maalesef gerçekleştiğini görüyoruz” dedi.
İstihdam kayıplarına değinen Narbay, “Şubat ayında yayınladığımız 10 maddelik talep listesinde bu önlemler alınmazsa sektörün 2 milyar dolarlık üretim kaybı yaşayacağını, bunun da 63.000 kişilik istihdam kaybına yol açacağını söylemiştik. Altı aylık verilerde sadece hazır giyimde 33.000 kişilik istihdam kaybı görüyoruz. Yıl sonunda bu rakamın hazır giyimde 63.000, tekstil ve hazır giyim toplamında ise 100.000 kayba ulaşması kuvvetle muhtemel” ifadeleriyle tabloyu ortaya koydu.
Narbay, çözüm önerilerinden de bahsetti: “2.500 liralık desteğin sadece KOBİ’lere değil ölçek gözetmeksizin emek yoğun sektördeki tüm firmalara verilmesini talep ettik. Düşük kur dönüşüm desteğinin %10’a çıkarılması ama bunun net ihracata verilmesi gerektiğini söyledik. Ayrıca ekim reskont faizlerinin politika faizinin yarısı kadar olması ve faiz tahsilatının önden değil dönem sonunda yapılmasını istedik” dedi.
Finansmana erişim konusunun önemini vurgulayan Narbay, “Stopaj oranlarının düşürülmesi, ihracatçı sektörler için %1,5’luk sınırın yükseltilerek krediye erişimin artırılması, teminat eksim tarafından istenen teminat mektuplarının Kredi Garanti Fonu tarafından karşılanması gibi önerilerimizi de dile getirdik” açıklamasını yaptı.
Son olarak 7-8 Ekim tarihlerinde gerçekleştirilecek 18. İstanbul Hazır Giyim Konferansı’na da değinen Narbay, “Pandemi sonrasında değişen jeopolitik dengeler, dünyada ticaretin ve sosyoekonomik düzenin değişmesine neden oldu. Alıcıların risk algısı arttı ve üretim havzalarının çeşitlendirilmesi zorunluluğu ortaya çıktı. Türkiye burada jeopolitik olarak çok avantajlı bir konumda. Bu konferansta sektörün markalaşma, inovasyon ve katma değerli üretim yolculuğunu konuşacağız. Herkesi konferansımıza bekliyoruz” dedi.