Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin ihracat performansında Gaziantep’in ardından ikinci sırada yer alan Mardin, 2025 yılının ilk çeyreğinde 250,6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Bu rakam, bölgenin toplam 3 milyar dolarlık ihracatı içinde yüzde 8’lik bir paya karşılık geliyor. Mardin’in ihracat gücünü sırtlayan sektör ise yine hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri oldu. 2024’ün aynı dönemine göre yüzde 2,2 artış göstererek 113 milyon dolara ulaşan sektör ihracatı, Mardin’in toplam dış satımının yüzde 45’ini oluşturdu.
Tarım ve tarıma dayalı sanayisiyle hem bölge hem de ülke ekonomisine katkı sunmaya devam eden Mardin’in en fazla ihracat gerçekleştirdiği ürün grubu, 64,2 milyon dolarla değirmencilik ürünleri oldu. Aynı dönemde 30,5 milyon dolarlık hububat, 9,8 milyon dolarlık pastacılık ürünü, 5,2 milyon dolarlık bitkisel yağ ve 1,6 milyon dolarlık bakliyat ihraç edildi.
Irak, Mardin’in Ticaretinde Ana Aktör
Mardin’in dış ticaretinde başlıca pazarı olan Irak, bu dönemde de ihracatın yönünü belirleyen ülke oldu. Güneydoğu Anadolu Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, dış ticaretinin yüzde 75’ten fazlasını Irak’la gerçekleştiren Mardin’in, yalnızca bu ülkeye gerçekleştirdiği hububat ihracatının 96 milyon dolara, toplam ihracatının ise 190 milyon dolara ulaştığını ifade etti. Değirmencilik ürünlerinin başı çektiği ihracat kalemlerinde buğday unu, makarna, irmik ve kepek gibi yan ürünlerin öne çıktığını belirten Kadooğlu, özellikle Kızıltepe özelinde Irak ile ticarette yaşanan sorunların yalnızca ekonomik değil, sosyolojik etkiler de yarattığına dikkat çekti.
Irak pazarında sürdürülebilir ihracat için yalnızca ürün kalitesinin değil, diplomatik ve ticari ilişkilerin de güçlü tutulması gerektiğini vurgulayan Kadooğlu, “Geçtiğimiz yıl Irak’a gerçekleştirdiğimiz üç günlük heyet ziyaretiyle, başta gümrük vergileri ve sınır kapılarındaki operasyonel aksamalar olmak üzere birçok sorunu muhataplarımızla görüştük. Irak’tan ihracat bedellerinin geri transferinde yaşanan sorunlar ve ithalat yasakları da gündemimizdeydi. Bu konuların çözümü için hem Iraklı yetkililerle hem de Türkiye’deki ilgili kamu otoriteleriyle temaslarımızı sürdürüyoruz” dedi
"Pazar çeşitliliği riskleri azaltır”
Mardin için önemli bir ticaret kapısı olsa da Irak’ta son yıllarda kronikleşen yapısal sorunların ihracatçıların farklı pazarlara yönelmesini gerekli kıldığını belirten Kadooğlu şunları ifade etti:
“Tek bir pazara odaklı ticaret anlayışı yerine, pazar çeşitliliğini esas alan bir yaklaşımın hem riskleri azaltacağına hem de ihracatçılarımızın rekabet gücünü artıracağına inanıyoruz. Bu çerçevede GAİB olarak son dönemde yoğun biçimde sürdürdüğümüz alım ve ticaret heyetleri, firmalarımıza yeni bağlantılar kurma ve alternatif pazarlara açılma fırsatı sunuyor. Bu etkinliklere Mardinli firmaların aktif katılımının, şehrin üretim ve ihracat potansiyelini uluslararası alanda daha görünür kılacağını düşünüyoruz.”
“Suriye için yıl sonu hedefi 50 milyon dolarlık hububat ihracatı”
Irak’taki ithalat yasaklarının ve tahsilat sorunlarının çözümü için gösterdikleri gayreti, Suriye pazarındaki sıkıntıların çözümü için de gösterdiklerini ve sürekli sahada olduklarını belirten Kadooğlu şunları ifade etti:
“Özellikle 2025’in ilk 3 ayında Mardin’in Suriye’ye gerçekleştirdiği hububat ihracatında dikkat çekici bir artış yaşandı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 298 oranında artan bu ihracat, 10,3 milyon dolar seviyesine ulaştı. Yıl sonuna kadar bu rakamın 50 milyon dolara çıkmasını öngörüyoruz. Bu artış, bölge ihracatçılarının doğru strateji ve güçlü koordinasyonla nasıl hızlı bir ivme yakalayabildiğinin en güzel örneklerinden biri.”
“Mardin bulgurunu dünyaya tanıtıyoruz”
Mardin durum buğdayının anavatanı olduğu için, şehirde makarna ve bulgur üretimine yönelik önemli yatırımlar bulunduğuna dikkat çeken Kadooğlu sözlerini şöyle tamamladı:
“Mardin’de, ileri teknolojiyle donatılmış gıda sanayii tesislerinin sayısı artıyor. Bölge olarak, özellikle coğrafi tescil belgesine sahip bulgurumuzun kalitesiyle gurur duyuyoruz. Diğer bulgurlardan farklı olarak, piştiğinde kehribar sarısı bir renk alan Mardin bulgurunun dünya gastronomisinde özel bir yere sahip olması gerektiğini düşünüyoruz. AHBİB–GAİB iş birliğiyle yürüttüğümüz Turquality projesi kapsamında geçen yıl Rusya’da başlattığımız tanıtım kampanyası devam ediyor. Proje kapsamında Mardin’de gerçekleştirdiğimiz Hasat Yolu çekiminin, bu kalitenin daha çok kişi tarafından tanınmasına katkı sağlayacağına inanıyoruz.”