Günlük 9 milyonu aşan yolculuk hacmiyle İstanbul, “akıllı şehir” vizyonunu güçlendiren projeleriyle dikkat çekiyor. Toplam 380,71 kilometrelik raylı sistem hattına sahip kentte, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin sürdürdüğü 62,10 km’lik yeni hat yatırımları, ulaşımda konforu artırmayı, verimliliği yükseltmeyi ve çevresel sürdürülebilirliği desteklemeyi amaçlıyor.
Bu vizyonun uluslararası alandaki en önemli adımlarından biri ise, Nisan 2026’da İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve iştirak şirketi İSBAK’ın ev sahipliğinde gerçekleştirilecek ITS Avrupa Kongresi. 50 ülkeden 3 binden fazla katılımcının bir araya geleceği bu büyük buluşma, İstanbul’un akıllı ulaşım sistemleri alanındaki yenilikçi yaklaşımını dünyaya tanıtarak kenti sürdürülebilir mobilite çözümlerinde küresel bir merkez konumuna taşıyacak.
İstanbul’un Sürdürülebilir Ulaşım Adımları
İBB Ulaşım Dairesi Başkanı Barış Yıldırım, İstanbul’un sürdürülebilir ulaşım yolculuğunu şu sözlerle anlattı:
“İstanbul’da günde ortalama 9 milyon kişi yolculuk ediyor. Ulaşım seçeneklerini çoğaltmak, raylı sistemleri ve deniz ulaşımını güçlendirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz. Güncel veriler, karayolunda 4,7 milyon, raylı sistemlerde 3,7 milyon ve deniz ulaşımında yaklaşık 430 bin yolculuğa ulaşıldığını gösteriyor. Metro İstanbul hatlarını kullananların günlük maksimum yolculuk sayısı 2018’de 2,4 milyon iken 2025’te 3,2 milyona yükseldi. Tüm raylı sistem hatlarında (Marmaray dahil) günlük yolculuklar 2018’de 2,7 milyon seviyesindeyken bugün 4 milyon düzeyine ulaşmış durumda. İstanbulkart verileri de aynı eğilimi destekliyor; 2018’de raylı sistem kullanım oranı %35,5 iken 2025’te %42,9 seviyesine çıkmış bulunuyor.”
Yıldırım, İstanbul’un ilk Sürdürülebilir Kentsel Ulaşım Planı (SKUP) ile bu ölçekte bir modeli uygulayan dünyanın ilk şehri olduğunu belirtti. Avrupa Birliği eş finansmanı ile yürütülen proje kapsamında, 16 milyonu aşan nüfusa uygun, erişilebilir, entegre ve çevre dostu bir ulaşım yapısı oluşturmayı hedeflediklerini vurguladı.
Bu çerçevede özel araç kullanımını azaltmaya yönelik politika ve uygulamalar öne çıkarılırken, toplu taşıma ile yaya ve bisiklet gibi aktif ulaşım modlarının güçlendirilmesi sağlıklı ve sürdürülebilir bir kent yaşamını destekliyor. Düşük Salım Bölgeleri (DSB) uygulamasıyla çevre standartlarına uymayan araçlar belirli alanlara giremiyor ya da “kirleten öder” prensibi gereği ek ücret ödeyerek giriş yapabiliyor.
Genişleyen raylı sistem ağı, güçlenen deniz ulaşımı ve modlar arası entegrasyon, toplu taşımanın cazibesini artırırken; Yaya ve Bisiklet Şeflikleri aracılığıyla aktif ulaşım projeleri kent genelinde hayata geçiriliyor.
2026 ITS Avrupa Kongresi: Mobiliteye Yön Veren Buluşma
İSBAK Genel Müdürü Erdem Samut, kongrenin İstanbul için stratejik önemini şöyle dile getirdi:
“İstanbul’un değerlerini dünyaya tanıtmak, ekonomik iş birliklerini geliştirmek ve inovasyonun merkezinde yer almak istiyoruz. 27–29 Nisan 2026’da İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenecek ITS Avrupa Kongresi’nde 50’den fazla ülkeden 3 bini aşkın katılımcıyı ağırlayacağız. Bu yılki temamız ‘İnovasyona Köprü Olmak: Entegre, Güvenli ve Kesintisiz Mobilite’ olacak. İstanbul’un öncü ulaşım projelerini küresel ölçekte anlatma fırsatı bulacağız.”
Samut, 16 milyonluk büyük ve tarihi bir şehirde hayata geçirilen akıllı ulaşım projelerini uluslararası pazara taşımaya hazırlandıklarını belirterek, “İstanbul sürdürülebilir ulaşım vizyonuyla sadece Türkiye’ye değil, Avrupa’ya da ilham verecek. 2026 ITS Avrupa Kongresi bu dönüşümün paylaşılacağı küresel bir platform olacak” dedi.
İBB’nin Trafik Yoğunluğunu Azaltan Akıllı Uygulamaları
-
Akıllı sinyalizasyon ve kavşak kontrol sistemleri
-
Ulaşım Yönetim Merkezi
-
749 trafik sensörü ve 1.589 kamera ile izleme
-
Akıllı park çözümleri ve Değişken Mesaj Sistemleri (VMS)
-
EDS, İstanbulkart ve Elektronik Ücret Toplama Sistemleri
-
Paylaşımlı yolculuk ve mobil taksi uygulamaları
-
Toplu Ulaşım Hizmetleri Denetim ve Yönetim Merkezi
-
Deniz Taksi ve Deniz Dolmuş projeleri
İstanbul’da Ulaşımın Güncel Verileri
-
Toplam raylı sistem ağı: 380,71 km
(244,3 km’si İBB, 136,4 km’si Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından işletiliyor.) -
Devam eden inşaat: 62,1 km
-
2028’e kadar İBB’nin açmayı planladığı yeni hat uzunluğu: 44,1 km
-
2028 sonunda öngörülen toplam uzunluk: 424,8 km
-
2040 hedefi: yaklaşık 740 km raylı sistem ağı
-
2024 yılı sonu bisiklet yolu uzunluğu: 569 km
-
Hizmete alınan Deniz Taksi sayısı: 50 (5’i elektrik-hibrit)
Bu kapsamlı dönüşümle İstanbul, sürdürülebilir ulaşım politikalarını güçlendirerek Avrupa’nın akıllı mobilite modellerine yön veren şehirlerinden biri olma yolunda ilerliyor.