Güneydoğu Anadolu, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektöründe 11 ayda yaklaşık 11 milyar dolarlık bölge ihracatının yüzde 29,6’sını sağlayarak liderliğini sürdürdü. Ocak-Kasım döneminde sektörel ihracat yüzde 4,4 artışla 3,2 milyar dolara yükseldi. Makarna, 557,4 milyon dolarla en yüksek ihracat değerine sahip ürün olurken, birim fiyatları yüzde 21,6 artan ayçiçek tohumu yağı ihracatı yüzde 18,2 yükselişle 543,9 milyon dolara ulaştı.
Buğday ununu geride bırakarak üçüncü sıraya yükselen tatlı bisküvi ve gofret ihracatı ise 339 milyon dolarda gerçekleşti. Irak, 871,9 milyon dolarla bölgenin en büyük pazarı konumunu korusa da yüzde 15,4 gerilerken, Suriye’ye ihracat yüzde 47,7 artarak 369,4 milyon dolara çıktı ve bu kaybı kısmen dengeledi. ABD’ye yapılan ihracat yüzde 37,2 artışla 265,8 milyon dolara ulaşarak ülkeyi bölgenin ilk üç pazarı arasına taşıdı. Afrika ülkelerine yapılan ihracat da aynı dönemde yüzde 17,3 artış gösterdi.
“Bölgenin Orta Doğu’ya hububat ihracatı 1,5 milyar dolara yaklaştı”
Güneydoğu Anadolu Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, Orta Doğu pazarının 11 aylık dönemde yüzde 4,1’lik sınırlı gerilemeye rağmen 1,5 milyar dolara yaklaşan hacmiyle bölgenin hububat ihracatında lider konumunu koruduğunu belirtti:
“Bölgemizin hububat ticaretinde yüzde 46,2 paya sahip Orta Doğu ile ticaret artık daha seçici ve stratejik bir zeminde ilerliyor. Suriye’ye yönelik ihracatta yüzde 47,7’lik artış, bölgenin Orta Doğu ile ticaretinde geçmiş yılların ortalamasını koruyan temel unsur oldu. Irak’ta yaşanan yüzde 15,4’lük düşüşte ise, ülkede yerli üreticiyi koruma amacıyla uygulanan kısıtlamalar belirleyici oluyor. Suriye’de yeni yönetimle birlikte artan öngörülebilirlik, lojistik akışların düzenli hale gelmesi ve sınır ticaretindeki normalleşme, hububat başta olmak üzere gıda ve temel tüketim ürünlerinde hızlı bir toparlanma sağladı. Irak’ta son dönemde muhtelif kek, hamur işi ve meyve suyu ürünlerinde ithalatın yeniden serbest bırakılması doğru bir adım olarak öne çıktı. Bu karar, yalnızca ticaret hacmini artırmakla kalmayacak; Irak halkının nitelikli, güvenilir ve çeşitliliği yüksek gıdaya erişimini güçlendirecek. Serbestleşmenin gıda ile bağlantılı tüm ürün gruplarına yaygınlaştırılması hem tüketici refahını artıracak hem de iki ülke arasındaki ticari ilişkileri daha dengeli ve sürdürülebilir bir zemine taşıyacak. Önümüzdeki dönemde Irak pazarında karşılıklı faydaya dayalı dengeli bir çerçevenin yeniden tesis edilmesini, Suriye’de ise ülkenin yeniden yapılanma sürecinde Türk üreticisinin tedarik gücüyle kalıcı ve çok boyutlu iş birlikleri geliştirilmesini öncelikli görüyoruz.”
“Afrika artık kalıcı ve stratejik bir büyüme alanı”
Kadooğlu, Ocak-Kasım döneminde Güneydoğu Anadolu hububat ihracatının yüzde 30’unun Afrika pazarlarına yöneldiğini ve bu hatta yüzde 17,3’lük büyüme ile 967,2 milyon dolarlık gelir elde edildiğini vurguladı:
“İhracattaki istikrarlı performans, bölgemizin Afrika’yı geçici bir alternatif değil, kalıcı ve stratejik bir büyüme alanı olarak konumlandırdığını gösteriyor. Cibuti, Gana ve Sudan gibi yerleşik pazarlarda derinleşme sürerken, Togo ve Benin’de kaydedilen güçlü artışlar, doğru temas ve doğru enstrümanlarla Sahra Altı Afrika’da hızla ölçeklenebilecek bir potansiyelin varlığına işaret ediyor. Kasım ayında Gana, Benin ve Togo’ya yönelik düzenlenen Sektörel Alım Heyeti programı da bu yaklaşımın sahadaki karşılığını net biçimde ortaya koydu. 35 Afrikalı firmanın, 100’e yakın Türk firmasıyla yaklaşık 1.000 ikili görüşme gerçekleştirmesi ve üretim tesislerimizi yerinde görmesi, ticaretin yalnızca satış odaklı değil, güven, süreklilik ve tedarik zinciri entegrasyonu temelinde ilerlediğini teyit ediyor. Önümüzdeki dönemde Afrika pazarlarında istikrarlı büyümenin, bu tür hedefli programlarla kalıcı ticari ortaklıklara dönüşmesini öncelikli görüyoruz.”