Yaz aylarında orman yangınları, yalnızca Türkiye'nin değil, Akdeniz bölgesindeki birçok ülkenin karşı karşıya olduğu en büyük tehditlerden birini oluşturuyor. Ancak, Almanya merkezli teknoloji şirketi Dryad, bu sorunu çözmeye yönelik devrim niteliğinde bir sistem geliştirdi. Bu sistem, orman yangınlarını dakikalar içinde tespit edebiliyor ve bu sayede hızlı müdahale mümkün hale geliyor.
Dryad teknolojisinin en dikkat çekici özelliği, yangınları sadece başladıkları anda değil, aynı zamanda olası yangın risklerini de önceden tespit edebilmesidir. Ormanlık alanlarda yüksek yangın riski taşıyan bölgelere yerleştirilen yapay zekâ destekli sensörler, hem yangın çıktığında hem de yangın riski oluştuğunda veri analizi yaparak uyarılar gönderiyor. Bu sensörler, yangının ilk aşamalarında ortaya çıkan kimyasal değişiklikleri algılayarak erken uyarı veriyor ve böylece alevler büyümeden önce önlem alınabiliyor.
Kent Dryad Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Çelebican, Türkiye ve çevresindeki ülkelerdeki dağıtımını üstlendikleri Dryad teknolojisini şu sözlerle tanımlıyor: "Dryad, ultra erken orman yangını uyarı sistemidir. Sensörlerimiz, ağaçlara zarar vermeden yerleştirilir ve yangının ilk başladığı anda, hatta henüz açık alevler oluşmadan, yangının başlama aşamasında uyarı vererek müdahale süresini hızlandırır."
Sistem, elde edilen verileri bulut tabanlı bir platforma ileterek, mobil cihazlardan da izlenebilmesini sağlıyor. Yangın durumunda, konum bilgisi nokta atışı olarak belirleniyor ve bu sayede ilk müdahale ekipleri, yangın büyümeden önlem alabiliyor.
Bir sonraki aşamada ise, bu teknolojiyi daha da geliştirecek bir sistem devreye girecek. Çelebican, "Dryad'ın bir adım ötesi, droneların yangının yerini tespit ederek otomatik olarak yönelmesini sağlıyor. Bu dronelar, yangını doğruladıktan sonra ilk müdahaleyi gerçekleştirecek ve gelecekte yüksek frekanslı ses dalgaları kullanarak, fiziksel temasa gerek kalmadan yangını söndürebilecek" diyor.
Dryad teknolojisinin bir diğer büyük avantajı ise, cihazların güneş enerjisiyle çalışması ve bakım gerektirmemesi. Bu sayede, ormanlık alanlarda kurulumu yapılan cihazlar, enerji ve bakım sorunu yaşanmadan uzun süre aktif kalabiliyor. Ayrıca, pille çalışan sistemlere kıyasla, düşük maliyetli ve çevre dostu bir çözüm sunuyor.
Çelebican, "Dryad, dünyanın en gelişmiş orman yangını erken tespit sistemini sunarak, sadece Türkiye’de değil, Akdeniz havzasındaki diğer ülkelerde de büyük bir etki yaratacak. Bu teknoloji sayesinde, yangınlara hızlı ve etkili müdahale mümkün olacak, ormanlar korunacak" diyor.
Toprağı okuyan sensör yolda
Sistemin yalnızca orman yangınlarıyla mücadelede değil, gelecekte farklı alanlarda da yönlendirici bir rol üstlenebileceğini belirten Çelebican, "Dryad'ın yol haritasında, yalnızca yangınları erken aşamada tespit eden bir sistem olmanın ötesine geçmek var. Üzerinde çalıştığımız yeni nesil sensörler, yerleştirildikleri alandaki toprak yapısını, nem oranını, mevsimsel değişimleri ve uzun vadeli çevresel göstergeleri analiz edebilecek. Bu veriler sayesinde, bir bölgedeki yangın riski değerlendirmesinin yanı sıra, ekim için en uygun zaman, hangi ürünün ekilmesinin en verimli olacağı ve hasat döneminin planlanması gibi konularda da kullanıcıya yol gösterecek çözümler sunmayı hedefliyoruz. Böylece sadece yangınlara değil, sürdürülebilir orman ve arazi yönetimine de katkı sağlayan bir sistem ortaya çıkacak" ifadelerini kullandı.
Dryad sistemi neler sunuyor!
- Dryad sensörleri, ormanlık alanda arazinin durumuna ve orman yangını riskine göre belirli mesafelerle ağaçlara monte ediliyor. Yüksek orman riski olan bölgelerde bir hektar için bir sensör yerleştirilerek ultra erken orman yangını tespiti sağlanıyor.
- Montaj esnasında tamamen ağacın yapısına uygun, doğayla bütünleşen ahşap materyal kullanılarak ürün yerleştiriliyor. Ağacın büyümesi sırasında ürünle ilgili herhangi bir ek işlem yapılmasına gerek kalmıyor ve ağacın sağlığı korunuyor.
- Sensörler, yaban hayvanlarının ulaşamayacağı yaklaşık 3 metre yüksekliğe monte ediliyor.
- Güneş paneli ile çalıştığı için cihazların devre dışı kalma ihtimali neredeyse yok. Ancak bir ya da birkaç cihaz, bilinmeyen bir sebepten dolayı devre dışı kalsa bile belirli bir süre sinyal alınmadığında sistem uyarı veriyor ve hızlıca müdahale edilerek yeniden devreye alınıyor.
- Maliyetler, ormanın yapısına ve engebesine göre değişiyor. Ancak bu maliyet, yangın halinde oluşacak zararlar ve sonrası için karşılanmak zorunda kalınacak maliyetlerle kıyaslandığında oldukça düşük kalıyor. 100 hektarlık bir orman arazisini ortalama 15-20 bin euroya sensörlerle yangına karşı korunaklı hale getirmek mümkün oluyor.
- Büyük ormanlarda ise cihaz yerleşimi, öncelikli ve riskli alanlara yapılmak suretiyle planlanarak maliyet azaltılıyor ve yine tüm ormanın korunması mümkün oluyor.
- Sistem; Orman Bakanlığı, Orman Müdürlükleri, Belediyeler, özel orman ve koru sahipleri, orman içinden hat geçiren enerji şirketleri, orman kenarındaki işletmeler, dağ otelleri, orman kenarı turizm tesisleri, üniversiteler ile ağaç ve orman ürünleriyle ilgilenen işletmelere hitap ediyor.
- Orman kenarındaki konutlar ve turizm işletmeleri için de çok önemli ve güvenli bir sistem. Bina içi bir sistem olmamakla birlikte, bu tür işletmelerin yakınlarında oluşabilecek felaketlerin başlamadan sona ermesine büyük katkı sağlayabilir.